Sarsen Amanzholov Doğu Kazakistan Devlet Üniversitesi öğretim üyesi Bakytzhan Kelgenbayeva, Prof. Dr. Sabahattin Zaim Konferans salonunda “Bir Sanat Çeşidi Olarak Edebiyat; Edebiyatın Tarihsel ve Sosyal Koşulluluğu” başlıklı bir seminer verdi. Prof. Dr. Kelgenbayeva’nın Kazakça ve Rusça verdiği seminerin tercümanlığını Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kasım Müminoğlu üstlendi.Mevlana Değişim Programı kapsamında üniversitemizde bulunan halk edebiyatı profesörü Kelgenbayeva, seminerde edebiyatın toplumsal anlamı ve halk kültüründeki yeri ile genel olarak sosyal etkileri üzerinde durdu.
Kazak edebiyatının önemli isimlerine ve eserlerine sıkça atıfta bulunan Prof. Dr. Kelgenbayeva, 20. Yüzyılda yaşayan ünlü Kazak şairi Muhtar Avezov hakkında bilgiler paylaştı. Kazak edebiyatında Batılı tarzda nesir geleneğinin ilk temsilcisi kabul edilen Muhtar Avezov’un Kazakların en verimli yazarlarından biri olduğunu belirten Prof. Dr. Kelgenbayeva, hikâye, çeviri, deneme ve roman türlerinde eserler veren Avezov için “Doğunun Şolohov'u” veya “İkinci Abay” tabirlerinin kullanıldığını söyledi. Avezov’un edebiyata ilişkin fikirlerini ele alan Prof. Dr. Kelgenbayeva, bir bütün olarak edebiyatın insan yaşamındaki sosyolojik, dinî, iktisadi ve siyasi yönlerine dikkat çekerek edebiyatın bir milletin, toplumun ve devletlerin bugünü ve geleceği için önemli bir pınar olduğunu ifade etti.Edebiyatın bireyin kişiliğini geliştirmede önemli rolü olduğu vurgulayan Prof. Dr. Kelgenbayeva, edebiyatın toplumların genel kültürünün ve medeniyet tasavvurunun gelişiminde de önemli bir yeri olduğunun altını çizdi.
Prof. Dr. Kelgenbayeva, edebiyatın farklı alanlarla ilişkisini dile getirirken bu ilişkileri açıklayan Georgi Plehanov, Paul Lafargue ve Anatoli Lunaçarski gibi isimlere de değindi. Bu isimlerin edebiyat ile toplum arasındaki ilişkiyi, toplumların ideolojik ve politik durumlarını ayarlama ve temellendirme üzerinden ele aldıklarını belirten Prof. Dr. Kelgenbayeva, onlara göre edebiyatın toplumun düşünce yapısını şekillendirmekle kalmayıp bireylerin kişiliklerini de şekillendiren boyutta yorumlandığını söyleyerek buna “Vulgar Sosyoloji” adı verildiğini ifade etti. Georg Lukács, Luis Ferreris, L. Goldman gibi düşünürlerin edebiyat yaklaşımlarına da değinen Prof. Dr. Kelgenbayeva, bu isimlerin “Vulgar Sosyoloji” karşısında edebiyatı çok yönlü ve bütün bilimler üzerinden ele alıp halkın hizmetine sunmak gerektiğini savunduklarını belirtti.
Edebiyatın estetikle ilişkisi üzerinde de duran Prof. Dr. Kelgenbayeva, edebiyatın insanda estetik duyarlılığın uyandırılmasındaki rolünü tartıştı ve ancak edebi eserden estetik bir haz alınıyorsa o eserin edebiyat yönünden güçlü bir eser olabileceğini söyledi. Farklı düşünürlerin edebiyat estetik ilişkisini incelediğini belirten Prof. Dr. Kelgenbayeva, çoğu düşünürün bir edebiyatçının eserinde okura estetik duyguyu aktarabilmesi gerektiğine inandığını söyledi.
Seminer, Prof. Dr. Bakytzhan Kelgenbayeva’nın dinleyicilerden gelen soruları cevaplandırmasıyla son buldu.